ΓΟΥΡΝΟΧΑΡΑ
Τα Χριστούγεννα ο σύλλογος πραγματοποιεί ,την μεγαλύτερη από όλες τις εκδηλώσεις του ,την γουρνοχαρά.. Ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στο χρόνο τότε που οι άνθρωποι του χωριού παρήγαγαν σχεδόν τα πάντα για να μπορέσουν να επιβιώσουν στο δύσκολο περιβάλλον του χωριού .Κάθε οικογένεια είχε και από ένα γουρούνι το οποίο το έσφαζε τα Χριστούγεννα, για να πάρει από αυτό , το κρέας , το λίπος της χρονιάς, το δέρμα του. Επίσης με τα υπολείμματα του γουρουνιού έφτιαχναν το σαπούνι για το σπίτι. Η μέρα που έσφαζαν τα γουρούνια ήταν πραγματικά μια γιορτή, συμμετείχαν όλοι οι κάτοικοι του χωριού μικροί και μεγάλοι. Έφτιαχναν τσιγαρίδες ,τηγανιά, παστό κρέας και όλα αυτά με την συνοδεία μουσικής και κρασιού από τα βαρέλια τους τα οποία τα άνοιγαν τα Χριστούγεννα. Σήμερα ο σύλλογος αναβιώνει αυτό το έθιμο ‘όχι σφάζοντας γουρούνια, αλλά προσφέροντας στους επισκέπτες του τσιγαρίδες , τηγανιά, κρασί και όλα αυτά με την συνοδεία ζωντανής μουσικής.
{oziogallery 34}
ΦΑΝΟΣ
Την άνοιξη και ειδικά την Κυριακή της Αποκριάς ο σύλλογος αναβιώνει το έθιμο του Φανού από τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου. Μέρες πριν κόβονται τα κέδρα και μεταφέρονται στο χώρο όπου γίνεται η εκδήλωση. Η γιορτή ξεκινάει με το άναμμα των κέδρων και οι κάτοικοι πιάνονται στο χορό , όπου ο πρώτος χορευτής τραγουδάει κυρίως σκωπτικά τραγούδια που επαναλαμβάνουν οι άλλοι . Επίσης προσφέρεται άφθονο κρασί και πλούσιοι μεζέδες.
ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
ΤΟ ΚΑΓΚΕΛΑΡΙ
Το καγκελάρι είναι ένας από τους καλύτερους παραδοσιακούς χορούς σε αυτή την περιοχή.
Χορεύεται συνήθως τη Δευτέρα, Τρίτη και Παρασκευή του Πάσχα. Χρειάζεται να είναι πολλά άτομα άντρες και γυναίκες για να μπορεί να διπλώνει ο χορός.
Ο χορός αυτός ως παραδοσιακός είχε μια σοβαρότητα και ιερότητα από το ρυθμό και τον τρόπο εκτέλεσής του.
Τρόπος εκτέλεσης του χορού
Όταν τελειώνει η λειτουργία οι κάτοικοι βγαίνουν πάνω από την εκκλησία στο χοροστάσι. Ο χορός είναι κυκλικός και διατάσσεται σύμφωνα με την ιεραρχία. Την κορυφή του χορού αποτελούν αυτοί που γνωρίζουν καλύτερα τα τραγούδια και παρουσιάζουν κάποια ιδιαιτερότητα στη φωνή.
Συνήθως αυτός που ξεκινάει το χορό κρατάει μια πετσέτα η ένα μαντήλι και την κουνάει επιδεικτικά. Τραγουδάνε πρώτα οι άνδρες ένα στίχο και τον επαναλαμβάνουν οι γυναίκες χωρίς τη συνοδεία οργάνων. Λέγεται ότι ο χορός αυτός με το κάγκελο εξυπηρετούσε και εθνικό σκοπό στην εποχή της τουρκοκρατίας ,πολλές φορές συνθήματα καπεταναίων γίνονταν από πρακτόρους τους την ώρα του χορού όταν έρχονταν αντικριστά η όταν δίπλωναν το χορό.
Εδώ θέλω να τονίσω πως τα τραγούδια που λένε και χορεύουν τελειώνουν πάντα σε μονό αριθμό. Δηλαδή αν τραγουδήσουν τέσσερα πρέπει να πούνε άλλο ένα για να τελειώσει ο χορός.
Όταν τελειώσει ο χορός μερικοί άντρες κάνουν μια παρέα μαζί με εκείνους που γιορτάζουν και πηγαίνουν στα λεγόμενα “βίζιτα” στα σπίτια των τελευταίων για τα χρόνια πολλά.
Στο δρόμο πηγαίνοντας στα σπίτια των τελευταίων λένε κάποια τραγούδια, αυτό γίνεται και μέσα στο σπίτι εκείνων που γιορτάζουν. Όταν τελειώσουν τη βίζιτα καταλήγουν στην πλατεία του χωριού και στήνουν ένα τελευταίο χορό.
ΤΡΙΤΗ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
ΕΙΚΟΝΙΣΜΑΤΑ
Η διαδικασία και ο τρόπος εκτέλεσης του εθίμου της περιφοράς των εικόνων
{oziogallery 12}
Την Τρίτη ημέρα του Πάσχα η λειτουργία γίνεται στο εκκλησάκι του Άγίου Αποστόλου
Που βρίσκεται 800 μέτρα έξω από το χωριό. Το πρωί της τρίτης τα παιδιά συγκεντρώνονται στην εκκλησία του χωριού, τον Άγιο Γεώργιο. Κάθε παιδί παίρνει από μια εικόνα δίνοντας ένα συμβολικό ποσό στον επίτροπο της εκκλησίας, κάποιος από τα παιδιά που ορίζεται αρχηγός παίρνει τη σημαία της εκκλησίας.
Αφού τελειώσει αυτή η διαδικασία βγαίνουν από το νάρθηκα και διατάσσονται σύμφωνα με την ιεραρχία.
Με πρωτοπόρο αυτόν που κρατάει τη σημαία τα παιδιά ξεκινούν ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη. Περνούν από τα χωράφια του χωριού για να τα αγιάσουν με αποτέλεσμα να αποδώσουν καλή σοδειά. Στη μέση της διαδρομής τα παιδιά κάνουν μια στάση για να στολίσουν τις εικόνες με στεφάνια που φτιάχνουν από ανθισμένα δέντρα και αγριολούλουδα της εποχής. Στη συνέχεια ανηφορίζουν για το εκκλησάκι έτσι ώστε να φτάσουν εκεί την ώρα που θα τελειώνει η λειτουργία. Στη ράχη της εκκλησίας που ονομάζεται το τους περιμένει ο εκκλησιαστικός επίτροπος και τους τοποθετεί σε σειρά, σύμφωνα με τη σημασία της κάθε εικόνας. Έτσι τα παιδιά κατηφορίζουν από το στενό φιδωτό μονοπάτι στο οποίο είναι ξαπλωμένα μικρά παιδιά, σε απόσταση ενός μέτρου το ένα με το άλλο, για να περάσουν από πάνω τους τα παιδιά με τις εικόνες.
Αυτό θα τους βοηθήσει σύμφωνα με την παράδοση να μεγαλώσουν. Στη συνέχεια τα παιδιά με τις εικόνες κάθονται μπροστά στην εκκλησιά για να τις προσκυνήσουν οι χωριανοί.
Μετά ακολουθεί η δημοπρασία της εικόνας έναντι κάποιου χρηματικού ποσού, δηλ αυτός που θα δώσει περισσότερα χρήματα παίρνει την εικόνα, και σύμφωνα με ο έθιμο βρίσκεται υπό την προστασία της. Τα χρήματα αυτά μένουν στην εκκλησία για διάφορες ανάγκες Τα παιδιά με τις εικόνες πηγαίνουν στο χοροστάσι και τοποθετούν τη σημαία στο κέντρο και γύρω από αυτήν στηρίζουν τις εικόνες. Εκεί οι χωριανοί πιάνουν χορό κατά τον ίδιο τρόπο που χορεύουν και τη Δευτέρα του Πάσχα.
ΚΛΗΔΟΝΑΣ
Μιά γιορτή γεμάτη όνειρα !
Μιά γιορτή γεμάτη μάγια!
Ενα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα ,ένα έθιμο ειδωλολατρικό που στην περιοχή μας κρατιέται μέχρι σήμερα, θεωρείται ερωτικό και υλοποιείται από τις ελεύθερες και νιόπαντρες γυναίκες.
Την παραμονή της γιορτής στολίζουν τον ΚΛΗΔΟΝΑ, ένα μεταλικό δοχείο νερού ,το Γκιούμι με διάφορα αρωματικά φυτά και λουλούδια. Κυριαρχούν, ο δυόσμος ,ο βασιλικός, τα τριαντάφυλλα και τα γιαννάκια.
Αφού πάρουν νερό από τρείς βρύσες του χωριού η κάθε γυναίκα ρίχνει στο Γκιούμι ένα της κόσμιμα δεμένο με κόκκινη κορδέλα . Σκεπάζουν τον κλήδονα με ένα κόκκινο μαντήλι και τον κρύβουν να μην τον βρούν οι άνδρες του χωριού και τον χαλάσουν.
Ο κλήδονας πρέπει να μείνει την νύχτα έξω πάνω σε δέντρο ή σε τριανταφυλλιά και κάτω από τα αστέρια.
Την άλλη μέρα όλες μαζί οι γυναίκες πηγαίνουν τον κλήδονα στην κεντρική βρύση και αφού άλάξουν το νερό τρείς φορές άνοιγαν τον κλήδονα και έβγαζαν ένα ,ένα τα κοσμήματα τα οποία έπρεπε να ασπρίσουν και όχι να μαυρίσουν. Αυτό ήταν δείγμα καλοτυχίας.
Την ώρα που έβγαζαν τα κοσμήματα τραγουδούσαν και με διάφορα ερωτικά στιχάκια πείραζαν η μία την άλλη.
Οποιας το κόσμημα έβγαινε πρώτο, αν ήταν ελεύθερη θα παντρεύοταν εκείνη την χρονιά.
Αν ήταν νιόπαντρη θα απόκτουσε παιδί και γενικώς θα είχε καλή χρονιά.
Τα γιαννάκια είναι τα λουλούδια που πρωταγωνιστούν την ημέρα του Αϊ Γιάννη και λέγεται ότι αυτή την ημέρα μυρίζουν πολύ έντονα.
…ο δυόσμος και βασιλικός
και το μακεδονίσι, παν τα ματάκια μ΄βρύση
αυτά μ΄αποκοιμήσανε και μου φυγε η αγάπη
κοντούλα και γεμάτη….
Ο έρωτας λουλουδένιος! Τα απαραίτητα για το στόλισμα του κλήδονα.
Δένονται τα λουλούδια και το στόλισμα ξεκινάει.
Και τα κοσμήματα και αυτά έτοιμα!
Η κοπέλα που κρατάει το γκιούμι όταν πάνε στην βρύση να πάρουν νερό δεν πρέπει να μιλάει. Γι΄αυτό το νερό αυτό λέγεται …αμίλητο νερό και θεωρείται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες.
Τα κοσμήματα μπαίνουν στο Γκιούμι!
Κλείνουν τον κλήδονα με τα γιανάκια και τον σκεπάζουν με ένα κόκκινο μαντήλι.
Αυτήν την ημέρα μαζεύουν τον δυόσμο και την ρίγανη και οι ελευθερες κοπέλες βγάζουν από τις ντουλάπες τους τα προικιά τους να τα δείξουν αλλά και να τα αερίσουν.
Καλή τύχη σ΄όλες τις γυναίκες …
Για να θυμούνται οι παλιές και να μαθαίνουν οι νέες!
από το αρχείο της Βέργου Δήμητρας
http://www.manitarosyntages.blogspot.com
ΔΙΑΚΛΗΣΗ
Την αρχή του καλοκαιριού και συγκεκριμένα στις 29 Ιουνίου ανήμερα της εορτής των Αποστόλων Πέτρου Και Παύλου στο ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκετει λίγο έξω από το χωριό μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο σκεπασμένο από τεράστιες γέρικες βελανιδιές πραγματοποιείται το έθιμο της Διάκλησης.
Από τα χαράματα γυναίκες του χωριού ετοιμάζουν τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν για την Παρασκευή του φαγητού που θα προσφερθεί στους επισκέπτες.
Τα φαγητά που ετοιμάζονται είναι πρόβειο κρέας με κρεμμύδια (γιαχνί)και κρέας με ρύζι.Το κρέας είναι προσφορά των κτηνοτρόφων στον άγιο για να έχουν καλή και γόνιμη χρονιά για τα κοπάδια τους .Μετά τη θεία λειτουργία μοιράζεται το φαγητό και στη συνέχεια ακολουθεί γλέντι με παραδοσιακή μουσική.
